Yangına Dayanıklı Kapı Nedir?
05 Nisan 2022
Öncelikle yangın ve olası etkilerini düşünecek olursak, insanlık var olduğu tarihten bu yana ateşin etkilerini deneyimlemiş, içgüdüsel olarak korkmaya programlanmıştır. Ateşi kontrol etmeyi öğrendiğimiz an modern insanlığın tohumlarının serpildiği dönüm noktalarından biri olsa da kontrol edemediğimiz tehlike milyonlarca yıldır bizimle iç içe var olmayı sürdürmektedir. Günümüzde, teknolojik devrimler ile bu tehlikeyi asgari düzeye çeksek de tamamen çözülmüştür diyemeyiz. Buradaki en temel problem, çatısı altında yaşadığımız Dünya’mızın atmosferinde bulunan oksijen molekülleri ile diğer moleküllerin yanma tepkimesine girmeye her daim hazır olmasıdır. Buradaki en önemli soru “Yangından nasıl korunabiliriz?” olmaktadır.
Bu soru temelde iki farklı açıdan cevaplanabilmektedir:
- Aktif yangından korunma tertibatları ve cihazları ile mücadele.
- Pasif yangından korunma tertibatları ve cihazları ile mücadele.
Geçtiğimiz yüzyılda modern mimari ve kültürel, ekonomik ve sosyal bilinç düzeyi ile her iki korunma yönteminde de birçok atılım gerçekleştirdik. Ayrıca tüm atılımlarımızı da standardize ederek kuralları ve yöntemleri yazılı hale getirdik. Yangından korunma kapsamı değişik coğrafyalarda farklı kurallar çerçevesinde tanımlanmış olsa da temel olarak benzer anlayış benimsenmiştir.
Bir yangın kapısından temel düzeyde beklentimiz alev ve yanıcı gazların geçişini engellemesidir. Ancak beklentimiz elbetteki bununla sınırlı değildir. Bu sebepten yangına dayanıklı kapılar, ülkemizde ve Avrupa’da aynı kurallara tabi tutularak yangına dayanıklılık karakteri göstermek zorundadır.
Konuyu akademik olarak düşünürsek, yangın kapıları ülkemizde EN 1634 standardında tarif edilen şekilde test edilerek EN 13501 standardında belirlenmiş özelliklere göre sınıflandırılmaktadır. Sınıflandırma kurallarını irdeleyecek olursak, bir yangın kapısı “E; I; W” gibi harfler ve “30; 60; 90; 120” gibi süre ifade eden sayılardan oluşan karakterlerin bir araya getirilmesi ile adlandırılır. Harflerin anlamlarını
- E – Bütünlük : Kapının alev ve yanıcı gazların geçişini engellemesi
- I – İzolasyon : Kapının bulunduğu iki bölge arasında ısı yalıtımı sağlaması
- W – Işıma : Kapı yüzeyinden ışıma ile ısı yayılımını engellemesi
şeklinde tanımlayacak olursak “EW30” olarak adlandırılmış bir yangın kapısının bize anlattığı durum 30 dakika boyunca alev ve yanıcı gazların geçişine müsaade etmeyen ve ışıma ile yüzeyden ısı yaymayan kapı olacaktır.
Avrupa standartlarında bir kapının yangın kapısı olarak adlandırılabilmesi için temel kural, “E – Bütünlük” kıstasının kesinlikle sağlaması ve en az 15 dakika boyunca alev ve yanıcı gazların geçişini engellemesi gerekmektedir. Diğer ölçütlerin talep edilmesi bazı durumlar için geçerli olmaktadır.
Tüm bunların yanında, bir yangın kapısı EN 16034 çatı standardı ve/veya diğer uyumlulaştırılmış standartlar kapsamında farklı değerlendirmelere de tabi tutulmak zorundadır. Söz gelimi, günlük yaşamımızda sıkça kullandığımız binaların dış kapıları, eğer yangına dayanıklıysa, EN 16034 ve EN 14351-1 standardına göre sınıflandırılmış ve performans ölçütleri belirlenmiş olmalıdır. Yani bir yangın kapısı sadece EN 16034 standardına göre değerlendirilemez, kendisine karakter katacak diğer uyumlulaştırılmış standarlardan biri tarafından tarif edilmiş olmalıdır.
